Türk ordusunun havacılık alanındaki ilk adımları 1909 yılında atıldı ve 1910 yılında Paris’te düzenlenen “Uluslararası Havacılık Konferansı”na bir heyet gönderildi.
Milli savunma açısından havacılığın gelecekteki rolünün farkında olan dönemin Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa’nın talimatıyla, iki askeri personelin yurt dışında eğitim alması için planlar yapıldı. Bu amaçla, yurt dışına gönderilecek personeli seçmek ve havacılık faaliyetlerini yönetmek üzere 1 Haziran 1911’de “Tayyarecilik Komisyonu” oluşturuldu.
Aynı yıl içinde, komisyonun sınavlarında en yüksek puanı alan Süvari Yüzbaşı Fesa ve İstihkam Teğmeni Yusuf Kenan, eğitim almak üzere Fransa’daki Bleriot Fabrikası’na gönderildi.
17 Aralık 1903’te Wright kardeşlerin motorlu uçağı ilk kez uçurmasından sekiz yıl sonra, Türk Hava Kuvvetleri’nin temelleri atılmış oldu. Türk askeri havacılığı, ABD, Fransa, İngiltere, Almanya, İtalya, Avusturya ve Rusya’nın kurduğu havacılık teşkilatlarıyla aynı dönemde hayata geçirildi.
TÜRK ORDUSU 1912’DE İLK PİLOTLARINI KAZANDI
Yüzbaşı Fesa ve Yusuf Kenan’ın 1912’de Fransa’daki uçuş eğitimlerini tamamlayıp Türkiye’ye dönmesiyle, Türk ordusu ilk pilotlarını kazandı. Aynı yıl içinde sekiz subay daha eğitim için Fransa’ya gönderildi ve Yeşilköy’de bir Hava Okulu kuruldu.
Hava Okulu’nun açılması, askeri havacılığın gelişiminde ve güçlenmesinde önemli bir adım oldu. Bu dönemde personel sayısı arttı ve Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla hava birlikleri oluşturularak havacılar aktif göreve başladı.
Türk Hava Kuvvetleri, Çanakkale’den Hicaz’a, Kafkasya’dan Filistin’e kadar birçok cephede savaşa katıldı. Ancak Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’nda yenilmesi ve Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasıyla orduda terhis işlemleri başladı ve Hava Kuvvetleri Genel Müfettişliği’nin kadroları boşaltıldı.
Osmanlı Hükümeti Harbiye Nezareti, 21 Haziran 1920’de Hava Kuvvetleri Genel Müfettişliği’ni kaldırdı ve personelini dağıttı. Böylece Osmanlı dönemi Türk havacılığı sona erdi.
TÜRK HAVACILIĞINDA YENİ BİR DÖNEM
23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılmasıyla Türk havacılığında yeni bir dönem başladı. Milli Savunma Bakanlığı’nın 13 Haziran 1920 tarihli emriyle, Harbiye Dairesi bünyesinde Hava Kuvvetleri Şubesi kuruldu.
Yeni Türk devletinin ilk hava teşkilatı faaliyete geçirildikten sonra, mevcut uçakların onarımı ve malzeme temini için çalışmalar yapıldı ve Türk havacıları zor şartlar altında görevlerini sürdürdü.
1921’de yapılan teşkilat değişikliğiyle Hava Kuvvetleri Şubesi, önce Hava Kuvvetleri Genel Müdürlüğü’ne, ardından 1922’deki değişiklikle Hava Kuvvetleri Müfettişliği’ne dönüştürüldü.
29 Ekim 1923’te Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla birlikte, çağdaş havacılık standartlarına uygun güçlü bir hava kuvveti oluşturulması için çalışmalar hızlandı ve Türk Hava Kuvvetleri’nin gücü artırıldı. Ayrıca, uçuş eğitimi için yurt dışına personel gönderilmeye başlandı.
1925’te Eskişehir’de açılan Hava Okulu, aynı yıl ilk mezunlarını verdi.
BALKANLAR’DA EN GÜÇLÜ HAVA KUVVETİ
Türkiye’de hava alayları 1932’de kuruldu ve 1933’ten itibaren Türk havacıları mavi renkli üniforma giymeye başladı.
Hava Harp Akademisi 1937’de açıldı ve 22 Mayıs 1939’da hava tugayları kuruldu. 1940’ta envanterindeki uçak sayısı yaklaşık 500’e ulaşan Hava Kuvvetleri, Balkanlar’da en güçlü hava kuvveti oldu ve İkinci Dünya Savaşı boyunca her zaman savaşa hazır tutuldu.
16 Ağustos 1943’te hava tugayları tümen seviyesine yükseltildi.
1950’DE İLK JET FİLOLARI
1940 yılından itibaren, hava birliklerinin tek bir komuta altında toplanması kararlaştırıldı. Bu amaçla 23 Ocak 1944’te Hava Kuvvetleri Komutanlığı kuruldu ve ilk kuvvet komutanı olarak Tümgeneral Zeki Doğan atandı.
Hava Kuvvetleri Komutanlığı, 1950’de jet uçaklarına geçiş yapmaya karar verdi ve bu doğrultuda 15 Ekim 1950’de ABD’ye jet eğitimi için personel gönderildi.
Türkiye’nin 1952’de NATO’ya katılmasıyla jet uçaklarına geçiş süreci hızlandı ve pervaneli uçaklar hizmet dışı bırakıldı. Haziran 1962’de hava tümenleri, “Taktik Hava Kuvveti” adı altında kolordu seviyesine yükseltildi.
İLK AKROTİM “MİLLİ” ADIYLA 1952’DE KURULDU
Türk Hava Kuvvetleri bünyesindeki ilk akrotim “Milli”, 1952 yılında jet dönemine geçilmesinin ardından kuruldu.
Balıkesir 9’uncu Hava Üs Komutanlığında kurulan “Milli”, F-84 G Thunderjet uçaklarıyla Türkiye’de ve yurt dışında birçok gösteri uçuşu gerçekleştirdi.
Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın tanıtımı ve havacılığın sevdirilmesi amacıyla 11 Ocak 1993’te “Türk Yıldızları” kuruldu.
